‹ Geri

UÇAK RÖTARI VE UÇUŞ İPTALİ NEDENİYLE TAZMİNAT HAKKI – ÖRNEK MAHKEME KARARI

Uçak yolculuğu, hem yurtiçinde hem de yurtdışında hızlı ulaşımın en önemli araçlarından biridir. Ancak zaman zaman yolcuların karşılaştığı uçuş iptali ya da uzun süreli gecikmeler, ciddi mağduriyetlere yol açabilmektedir. Bu gibi durumlarda yolcuların, havayolu şirketlerinden tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda bu haklara ilişkin açılan davalar ve tüketici hakem heyeti kararları, yolcuların lehine sonuçlanmaktadır.

Bu yazıda, uçak rötarı nedeniyle tazminat hakkını, ilgili mevzuat ve yakın tarihli bir mahkeme kararı ışığında detaylı şekilde ele alacağız.

Uçuş İptali Nedeniyle Tazminat Hakkı: Hangi Durumlarda Mümkündür?

Türkiye’de havayolu yolcularının hakları, öncelikle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ve 03.12.2011 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik” kapsamında korunmaktadır.

Yönetmeliğe Göre Yolcu Tazminat Alabilir Mi?

Yönetmelik Madde 6 – "Uçuşların iptali" başlıklı maddede belirtildiği üzere, yolcular;

• Planlanan hareket zamanından en az iki hafta önce bilgilendirilmemişse,

• Veya uçuş iptali ile birlikte alternatif ulaşım planı sunulmamışsa,

tazminat hakkı kazanırlar.

Yönetmelik Madde 8 – Tazminat Tutarları

Uçuş mesafesine göre tazminat miktarları şu şekildedir:

• 1500 km’ye kadar olan uçuşlarda: 250 Euro

• 1500 - 3500 km arası uçuşlarda: 400 Euro

• 3500 km üzeri uçuşlarda: 600 Euro

Tazminat Türk Lirası cinsinden, biletin satın alındığı tarihteki TCMB döviz satış kuru esas alınarak hesaplanır.

Uçuş İptalinde Havayolu Şirketinin Sorumluluğu

Basiretli Tacir Sorumluluğu

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca, bir havayolu şirketi basiretli bir tacir gibi davranmak zorundadır. Örneğin, uçuşa engel olabilecek grev, bakım çalışması, hava muhalefeti gibi gelişmeleri önceden öngörmeli, tüketiciyi zamanında bilgilendirmeli ve alternatif planlar sunmalıdır.

Yapılmayan her bir işlem, tazminat yükümlülüğünü doğurabilir.

Yolcular Uçuş İptali Halinde Neler Yapmalıdır? Ne Yapılabilir?

1. İptal bilgisi SMS, e-posta ya da mobil uygulama bildirimi gibi bir kanaldan alınmamışsa, bu durumu belgeleyin.

2. Uçuşun iptal edilmesi nedeniyle doğan tüm zararlar (konaklama, ulaşım, iş kaybı vs.) hakkında belge ve makbuz toplayın.

3. Öncelikle havayolu şirketine başvurun ve yazılı olarak tazminat talebinde bulunun.

4. Sonuç alınamıyorsa, Tüketici Hakem Heyetine başvurun.

5. Gerekirse, tüketici mahkemelerinde dava açarak hakkınızı arayabilirsiniz.

 

EMSAL MAHKEME KARARI

 

"TÜRK MİLLETİ ADINA"

T.C.

ADIYAMAN

 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

(TÜKETİCİ MAHKEMESİ SIFATIYLA)                                       GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2023/47

KARAR NO      : 2024/103

HAKİM     :  

KATİP       :  

DAVACI    : TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI - 0876004746400017  Yeşilköy Mah. Havaalanı Cad. No:3/1  Bakırköy/ İSTANBUL

VEKİLLERİ      :  

DAVALI   : MEHMET –

Besni/ ADIYAMAN

VEKİLLERİ      : Av. ABDULLAH GÜRSU - [16916-19481-28941] UETS

DAVA        : Satıcının Hakem Kurulu Kararına İtirazı

DAVA TARİHİ   : 25/01/2023

KARAR TARİHİ        : 28/02/2024

K.YAZILDIĞI TARİH        : 12/03/2024

Mahkememizde görülmekte bulunan Satıcının Hakem Kurulu Kararına İtirazı davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı Mehmet Emin Turan, Müvekkil ortaklıktan satın aldığı bilette kayıtlı olan uçuşta yaşanan gecikme neticesinde zarara uğradığından bahisle Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyetine başvurduğunu, Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyeti de 10.01.2023 tarihli kararında davalının başvurusunu kabul ederek müvekkil ortaklığın davalıya 12.680-TL ödemesine karar vermiş, söz konusu bu karar müvekkil ortaklığa 11.01.2023 tarihinde tebliğ edildiğini, davalı Mehmet Emin Turan 24.08.2022 tarihinde 25.08.2022  tarihli TK 1760 Lizbon - İstanbul gidiş yönünde seyahat etmek üzere müvekkil ortaklığa ait web sayfası üzerinden toplam 6.444-TL ödemede bulunmuş ve davalı adına 2352485270163 numaralı bilet düzenlenmiştir. Ancak hiçbir şekilde müvekkil ortaklığın kusuruna  dayanmayan ve her türlü tedbirleri almış olmasına rağmen yine de elinde olmayan sebeplerle davalı söz konusu uçuşunu gerçekleştirememiştir, davalının tarifeli hareket zamanı 16:25 olan 13.08.2022 tarihli 25.08.2022 tarihli  TK1760 Lizbon – İstanbul seferi müvekkil ortaklığın uçaklarına yakıt sağlayan firmanın greve gitmiş olması nedeni ile iptal edildiğini; böyle bir durum kesinlikle önceden öngörülemeyen, müvekkil şirketçe her türlü tedbir alınmış olmasına rağmen uçuşun iptal edilmesi elinde olmayan sebeptendir. Hal böyle olunca da davalının uçuşunu gerçekleştirememesi neticesinde müvekkil şirketin herhangi bir sorumluluğu söz konusu olmayacağını, davalının seyahat ettiği parkurun mesafesi 3220 km olduğunu, hiçbir şekilde davalının müvekkil ortaklığın sorumluluğunda olmayan uçuş iptaline karşı bir tazminat yükümlülüğü bulunmamakla birlikte, bulunuyor olsaydı dahi yani uçuşun iptali müvekkil ortaklıktan kaynaklanıyor olsaydı  dahi,  bu hakkediş 400 Euro karşılığı olan 7.200-TL’yi geçemeyeceği, ifade edilen hususlar neticesinde; davalının uçuşun  iptalinin müvekkil ortaklık uhdesinde  olmayan  bir  nedenle  gerçekleşmesi  sebebiyle müvekkil ortaklığın  tazminat  ödemesi yapma  yükümlülüğü bulunmamakta  zira  söz  konusu  uçuş handling grevi sebebiyle iptal edilmiş olup sefer  iptali  bilgilendirmesi, 25.08.2022  tarihinde  e-posta ve  kısa  mesaj  yoluyla davalıya iletildiğini, davalının seyahati, 26.08.2022  tarihli  TK1760  sayılı Lizbon - İstanbul uçuşu  ile ücretsiz olarak sağlandığını, mezkûr  gecikmenin müvekkil ortaklık uhdesindeki  operasyon  akışından kaynaklanmadığı anlaşıldığından,  davalıya  tazminat ödemesi yapılması yönündeki THH kararının yerine getirilmesi açıkça hukuka aykırılık ettiğini, Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyeti’nin 10.01.2023 tarih ve 004620230000125 sayılı kararının icrasına ilişkin olarak ihtiyati tedbir kararı verilmesine, söz konusu kararın mahkememizce kaldırılmasına, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava ettiği anlaşılmıştır.

Mahkemememizce tedbir talebine 26/01/2023 tarihli ara kararı uyarınca, ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiştir.

Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili, davacının uçuş iptali nedeniyle mağdur olduğunu ve İstanbul'daki yüzbinlerce dolar değerindeki iş anlaşması için yapacağı görüşmeyi yapamadığını, bu sebeple hem ticari zarara uğramış ve hem de ticari itibarı zarar gördüğünü, yaşanan deprem nedeniyle müvekkil çok sayıda yakınını kaybettiğini ve şu an Türkiye'ye döndüğünü, halihazırda Adıyamanda bulunmakta ve yakınlarının yaralarını sardığını, davacı tarafından Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyetinin 10.01.2023 tarihli 004620230000125 nolu kararının iptaline dönük işbu dava açıldığını, davacı tarafın dava dilekçesinde temel olarak iki argüman öne sürdüğünü, bunlardan ilki, müvekkilin satın aldığı uçuşun iptalinin mücbir sebep nedeniyle iptal edildiği ve bu durumun yönetmelik kapsamında tazminat hakkını kaldırdığını, ikinci olarak ise Portekiz-Türkiye uçuşunun 3500 km altında olması nedeniyle 600 yerine 400 Euro tazminat ödenmesi gerektiğini, her iki iddiaya dönük olarak ayrıntılı itirazlarımızı sunacak ve işbu davanın haksız olduğu ve reddedilmesi gerektiğinin anlaşılacağı, davacının mücbir sebep itirazının haksızlığı hakkında davacının ifadesiyle müvekkil 24.08.2022 tarihinde 25.08.2022 tarihinde gerçekleşecek TK 1760 Lizbon-İstanbul uçuşundan bilet satın aldığını, davacının da ifadesiyle 13.08.2022 tarihimde THY uçaklarına yakıt sağlayan firmanın greve gittiği belirttiğini, nitekim davacının dilekçesininde sunulan beyanda ilgili firmanın 12.08.2022 tarihinde davacı THY'ye grev bildiriminde bulunduğunu görülmediğini, söz konusu tarihinde, müvekkilin bilet almasından iki hafta öncesindeki bir tarihe denk geldiğini, yani, müvekkil bileti satın aldığında davacı kurum daha öncesinde grev bildiriminden haberdar olduğunu, bu durumda davacının grev bildirimini bir mücbir sebep olarak niteledirilmesi hukuki açıdan imkansız olduğunu, davacı tarafın, grevin olağanüstü bir hal olduğunu kesinlikle önceden öngörülemeyen bir sebep olduğunu belirtmişse de, grev yapan işletmenin davacıyı bilgilendirmesi ile birlikte davacı taraf bu grevden haberdar olmuş ve buna rağmen grevin gerçekleşeceği ifade edilen tarihler için bilet satış işlemi icra etmiş ve bu uçuşun iptal edilebileceği konusunda müvekkil hiçbir surette bilgilendirme yapmadığını, davacı tarafın 25.08.2022 tarihinde müvekkili bilgilendirdiğini iddia etse de bu iddiasını kabul etmediklerini, davacı taraf uçuştan en az iki hafta önce uçuşun iptal edileceğini haber vermesi gerekirken, haber vermediğini, zira davacıya 12.08.2022 tarihinde grev yapan işletme tarafından grev yapılacak tarih sarih şekilde bildirdiğini, buna rağmen davacı taraf biletleme işlemlerine devam edip ve uçuş iptalinden söz etmediğini, davacının uçuş mesafesinin 3500 km nin altında olduğu iddiası da haksız olup, söz konusu mesafe belirtlen sınırın üstünde olup davaya konu tüketici hakem heyeti kararı doğru ve hukuka uygun olduğunu, davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı kurum üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLER:

Mahkememizce Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığına müzekkere yazılarak  10.01.2023 tarih ve 004620230000125 numaralı kararı dosyamız arasına alınmıştır.

 10.01.2023 tarih ve 004620230000125 sayılı Tüketici Hakem Heyeti kararında özetle; başvuru sahibinin talebinin kabulü ile fatura tutarı 12.680,00TL olan hizmet bedelinin Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı tarafından tüketiciye ödenmesine şeklinde karar verildiği verildiği görülmüştür.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE:

Dava, davalının, davacı havayolu şirketinden bilet alması ve uçuşun "grev" nedeniyle iptal edilmesi sebebiyle 600 euro tazminatın davalıya ödenmesine yönelik Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyeti'nin 10/01/2023 tarihli ve 004620230000125 sayılı kararının kararının iptaline ilişkindir.

Davacı, Lizbon-İstanbul uçak seferinin iptal edildiğini, iptal bilgisinin peronda verildiğini, belirlenen gün ve saatte uçuşu gerçekleştiremediğini belirterek tazminat talep etmiştir.

Davanın açıldığı tarih itibarıyla 6502 sayılı TKHK hükümleri yürürlükte olup davacı tüketicidir. 

03.12.2011 tarihli RG'de yayımlanan ve 01.01.2012 tarihinde yürürlüğe giren  Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin,      "Uçuşların iptali" başlıklı 6/2. maddesinde;

(2) Yolcular, 8 inci madde hükümlerine göre;

1) Planlanan hareket zamanından en az iki hafta öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde,

2) Planlanan hareket zamanından iki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri, kendilerine planlanan hareket saatinden en fazla iki saat önce kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece,

3) Planlanan hareket saatinden yedi günden kısa zaman öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri ve planlanan hareket saatinden en fazla bir saat önce ayrılmalarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla iki saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesinden tazminat alma hakkına sahiptir.

(3) Yolcular iptalden haberdar edildiklerinde, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi kendilerine olası alternatif ulaşım yolları hakkında da bilgi vermek zorundadır.

(4) Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, tüm tedbirleri almasına rağmen olağanüstü hallerin iptale neden olduğunu kanıtlayabildiği takdirde 8 inci madde hükümlerine göre tazminat ödemekle yükümlü olmaz.

(5) Yolcunun uçuşun iptali konusunda haberdar edilip edilmediği ve ne zaman haberdar edildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü uçuşu icra eden hava taşıma işletmesine aittir.

(6) Yolcu iletişim bilgisinin, hava taşıma işletmesince talep edilmesine karşın hava taşıma işletmesine verilmemesi veya yanlış verilmesi durumunda, hava taşıma işletmesi sorumluluktan kurtulur.

Tazminat hakkının düzenlendiği 8. maddede;

(1) Bu maddeye atıfta bulunulması durumunda, yolculara iç hat uçuşlar için 100 Avronun Türk Lirası cinsinden karşılığı tutarında tazminat verilir. Dış hat uçuşlarında ise yolculara;

a) 1500 kilometre veya daha kısa tüm uçuşlar için 250 Avronun Türk Lirası cinsinden karşılığı,

b) 1500 ile 3500 kilometre arası uçuşlar için 400 Avronun Türk Lirası cinsinden karşılığı,

c) 3500 kilometreden daha uzun uçuşlar için 600 Avronun Türk Lirası cinsinden karşılığı,

tutarında tazminat verilir. Tazminat alacaklarının Türk Lirası cinsinden karşılığı hesaplanırken biletin satın alındığı, yani bilet için ödemenin yapıldığı güne ait Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru esas alınır.

(2) Uçuşa kabul edilmeme veya iptal durumunda mesafeyi belirlerken, planlanan son varış noktası esas alınır.

3) Yolculara, 9 uncu madde uyarınca, rezervasyonu yapılan uçuşun planlanan varış zamanını;

a) 1500 kilometre (1500 km dahil) veya daha kısa uçuşlar için iki saat,

b) 1500 ile 3500 (3500 km dahil) kilometre arası uçuşlar için üç saat,

c) 3500 kilometreden daha uzun uçuşlar için dört saat,

aşmayan alternatif bir uçuş ile son varış yerlerine güzergah değişikliği teklif edilmesi halinde, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, birinci fıkrada öngörülen tazminatı % 50 oranında düşürebilir.

(4) Birinci fıkrada belirtilen tazminat nakit olarak, elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri veya banka çekleri ile ödenebilir. Ancak, yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde de ödenebilir.

(5) Birinci ve ikinci fıkrada verilen mesafeler hesap edilirken büyük çember yöntemi kullanılır.

Eldeki davada uyuşmazlık, uçuş iptali  ve iptalden bilgi verilmemesinden kaynaklandığına göre anılan Yönetmeliğin yukarıda belirtile 6. ve 8. maddeleri uygulanacaktır. Bu durumda, satın alınan bilet sahibi davalı-yolcuya, davacı havayolu şirketi söz konusu Yönetmeliğe göre, 600 Euro'ya kadar tazminat ödemekle yükümlüdür.

Bilet satış tarihinde, hizmeti veren davacı havayolu şirketi tacir olup 6102 sy. TTK'nın 18/2. maddesi gereği basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğü gereği bilet satış tarihi itibarıyla taahhüt ettiği edimini, uçuş tarihinde yerine getirmek mecburiyetindedir.

Somut olayda; davalının 24.08.2022 tarihinde aldığı uçak bileti ile 25.08.2024 tarihinde Lizbon'dan İstanbul'a gitmesi gerekirken uçuşun iptal edildiği, iptale sebep olan ve mücbir sebep olduğu iddia edilen akaryakıt grevi bildiriminin 12.08.2022 tarihinde davacı havayolu şirketine bildirildiği, bu sebeple söz konusu durumun mücbir sebep olarak değerlendirilemeyeceği, davalı yolcuya uçuş iptal bildiriminin 25.05.2022 tarihinde yapıldığı gözetilerek, Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin,    "Uçuşların iptali" başlıklı 6/2. maddesi uyarınca davalı yolcunun tazminata hak kazandığı ancak davalı tarafından iddia edilenin aksine uçuş mesafesinin  1500 ile 3500 kilometre arası olduğu, bu sebeple adı geçen Yönetmeliğin 8/1-b maddesi uyarınca 400 Avronun  biletin satın alındığı, yani bilet için ödemenin yapıldığı güne ait Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru (18.0438 TL) esas alınarak 400 Euro x 18.0438 TL = 7.217,52 TL tazminata davalının hak kazandığı gözetilerek davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.

HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;

1-Davanın KISMEN KABULÜ ile Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyeti'nin 10/01/2023 tarih ve 004620230000125 numaralı kararının KISMEN İPTALİNE, THH kararının 2 nolu bendinin "Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin 6. ve 8/1-b maddeleri uyarınca 7.217,52 TL tazminatın Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı tarafından tüketiciye ödenmesine" olarak DÜZELTİLMESİNE,

2-Gerekçeli kararın bir suretinin Adıyaman İl Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE,

3-492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 493 TL harçtan peşin yatırılan 216,55 TL harcın mahsubu ile kalan 276,45 TL harcın davacıdan alınarak HAZİNEYE İRAT KAYDINA,

4-Yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,

5-Davalı tarafından yapılmış herhangi bir yargılama gideri olmadığından bu hususta karar verilmesine YER OLMADIĞINA,

6-Davalı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. uyarınca dava değeri üzerinden hesap edilen 7.217,52 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa VERİLMESİNE, 

7-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirse de THH Yönetmeliği md.27/5 uyarınca davacı lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,

8-6100 sayılı HMK'nın 333. maddesi uyarınca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının,  kararın kesin olması nedeniyle talep aranmaksızın yatıran tarafa İADESİNE,

9-Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği'nin 58/1 maddesi gereğince taraflardan birinin talebi halinde gerekçeli kararın TEBLİĞİNE,

Dair; davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, 6502 sayılı yasanın 70/5. maddesi uyarınca KESİN olmak üzere karar verildi. 28/02/2024

 

Sonuç: Havayolu Şirketine Karşı Yolcuların Güçlü Hakları Var

Uçuş iptali ve gecikme durumlarında yolcuların tazminat hakları, açık mevzuat hükümleriyle korunmakta ve mahkemelerce desteklenmektedir. Gerek Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik gerekse yerleşik içtihatlar, bu tür mağduriyetlerin telafi edilmesine olanak sağlamaktadır.

Siz de uçuş iptali nedeniyle mağdur olduysanız, zaman kaybetmeden hukuki yardım alabilir ve tazminat hakkınızı arayabilirsiniz.