‹ GERİ

istanbul vatandaşlık başvurusu avukatına ulaşmak için tıklayınız

İKAMET YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞI KAZANMAK

İkamet Yoluyla Vatandaşlık Nedir?

İkamet yoluyla vatandaşlık 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda düzenlenmiştir. Buna göre; Türkiye’de beş yıl kesintisiz ikamet eden yabancılar Türk Vatandaşlığına başvurabilir. Buradaki beş yıllık süre başvuru tarihinden geriye doğru hesaplanacaktır.

İkamet Yoluyla Vatandaşlık Şartları Nelerdir?

İkamet yoluyla vatandaşlık şartlarını sıralamak gerekirse;

• Yabancı ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. Buradaki ergin ve ayırt etme gücüne sahip olma şartlarının her ikisinin de birlikte var olması gerekmektedir. Aksi takdirde yabancı Türk vatandaşlığına başvuramaz.

• Yabancının Türk vatandaşlığına başvuru tarihinden geriye doğru beş yıl boyunca Türkiye’de kesintisiz olarak ikamet etmiş olması gerekmektedir. Burada hem ikamet şartı yerine getirilmeli hem de ikamet süresi kesintisiz olmalıdır. Her iki şart üzerinde ayrı ayrı duracağız.

• Yabancının Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla doğrulaması gerekmektedir. Buradaki “davranış” kelimesi Türkiye’ye uyum sağlamak şeklinde yorumlanabilir.

• Yabancının genel sağlığı tehdit edecek bir hastalığının bulunmaması gerekir.

• Yabancı iyi ahlak sahibi olmalıdır.

• Yabancı Türkçe’yi yeteri kadar konuşabilmelidir.

• Yabancı kendisini ve varsa bakmakla yükümlü olduğu kimseleri geçindirebilecek maddi güce veya mesleğe sahip olmalıdır.

• Yabancı milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturmamalıdır.

Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık almanın ilk şartı, başvuruda bulunacak yabancının ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmasıdır. Erginlik ve ayırt etme gücü, yabancının kendi milli hukukuna göre değerlendirilir.

Örneğin Türkiye’de erginlik yaşı 18 iken bazı ülkelerde 21’dir. Bu ülkelerden gelen yabancılar, 21 yaşını doldurmadıkça başvuruda bulunamaz. Ancak başvuruda bulunacak kişinin vatanı yoksa Türk kanunlarına tâbi olur.

İkamet Yoluyla Vatandaşlıkta 5 Yıllık Süre Nasıl Hesaplanır?

Türkiye’de 5 Yıl İkamet Etme Şartı: İkamet kelimesinden anlaşılması gereken yabancının yasal ikamet izniyle Türkiye’de bulunmasıdır. Örneğin vizeyle Türkiye’ye gelen bir yabancının Türkiye’de vizeyle kaldığı ikamet süresine dahil edilmez. Ayrıca Türkiye’de uluslararası koruma, geçici koruma, turistik ikamet izni sahibi yabancıların da bu kimlikleri sayesinde Türkiye’de kaldıkları süre de ikamet süresine dahil edilmez. Çünkü bu kişilerin Türkiye’ye yerleşme niyetlerinin bulunmadığı kabul edilir.

İkametin Kesintisiz Olma Şartı: Yabancının başvuru tarihinden geriye doğru 5 yıl boyunca Türkiye’de kesintisiz ikamet etmesi gerekir. Ancak buradaki “kesintisiz” ibaresi beş yılın tamamının Türkiye’de geçirilmesi gerektiği anlamına gelmemektedir. Yabancı ikamet süresi içerisinde toplamda on iki ayı geçmemek üzere yurtdışında bulunabilir. Yurt dışında geçirilen bu süre de beş yıllık ikamet süresi hesabına dahil edilir. Ancak yurt dışında geçirilen süre on iki ayı geçerse yabancı vatandaşlık başvurusunda bulunamaz.

Beş yıllık sürenin hesabı vatandaşlık başvurusun yapıldığı ildeki il emniyet müdürlüğü kayıtlarına göre yapılır. Bunun için yabancı ilk olarak Valiliğe dilekçe vererek ikamet hesaplamasını yaptırır. Gün sayımında beş yıllık şartı sağlayan yabancılar vatandaşlığa başvurabilir. Ancak yabancının beş yıllık ikamet süresi henüz dolmamı valilikler vatandaşlık başvurusunu almayabilir.

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık almanın bir diğer şartı, 5 yıllık sürenin kesintisiz olarak geçmesi ve yabancının bu sürede Türkiye’de ikamet etmesidir. 5 yıllık süre, yabancının başvuruda bulunduğu tarihten itibaren geriye dönük olarak hesaplanır.

5 yıllık süre boyunca yabancı kişinin Türkiye’de ikamet etmesinden maksat, yasal olarak Türkiye’de oturuyor olmasıdır. Dolayısıyla, yasal olmayacak biçimde Türkiye’de geçen bir zaman aralığı varsa bu süre, 5 yılın hesabına dahil edilmez.

DİKKAT: İkamet şartı olarak öngörülen kesintisiz 5 yıllık süre bakımından, 5 yıl içinde toplam 12 aya kadar Türkiye dışına çıkılması sorun teşkil etmez. Toplamda 12 ayı aşmayacak şekilde ülke dışına çıkmak, 5 yıllık ikamet şartına engel değildir.

Türkiye’de Yerleşme Niyetine Yönelik Davranışlarda Bulunmak

Yabancının 5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alabilmesi için Türkiye’ye yerleşme niyetinde olması gerekir. Türkiye’ye yerleşme niyetinden ne anlaşılması gerektiği ve hangi davranışların yerleşme niyeti sayılacağı ise yönetmelikte düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 15. maddesinde, şu haller yerleşme niyetine örnek olarak gösterilir:

• Türkiye’de taşınmaz mal almak,

• İş kurmak,

• Yatırım yapmak,

• Yurt dışında bulunan ticaret ve iş merkezinin naklini Türkiye’ye yapmak,

• Çalışma izniyle bir iş yerinde çalışmaktır.

Bu davranışlarda bulunarak yerleşme niyetini gösteren kişiler, yerleşme niyeti şartını sağlamış olur. Bunlardan herhangi birini yapmayan fakat aşağıda sayılan durumlardan biri içerisinde olan kişinin de Türkiye’de yerleşme niyeti var kabul edilir.

• Türk vatandaşı ile evlenmek,

• Aile ile birlikte müracaatta bulunmak,

• Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak,

• Eğitimin Türkiye’de tamamlanmış olması.

Tehlikeli Hastalığa Sahip Olmamak

Tehlikeli hastalığa sahip olamamak, 5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alabilmek için gerekli şartlardan birdir. Kanundaki ifade ile “Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak” şartı, çoğunlukla bulaşıcı hastalıkları ifade eder. Bir örnek vermek gerekirse AIDS hastalığı veya HİV virüsü, vatandaşlık kazanmaya engel oluşturabilir.

Ahlakı İyi Olmak

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alma şartlarından biri de iyi ahlak sahibi olmaktır. İyi ahlak kavramının içeriğini dolduracak olan şey ise yargısal içtihatlar ve idari makamların takdiridir. Bunun kriterlerine örnek olarak kişinin önceden suç işlememiş olması, hakkında herhangi bir şikayet veya cezanın tatbik edilmemiş olması, başvuru ve mülakat sürecindeki hal ve tavırları gibi ölçütler ifade edilebilir.

Konuyla ilgili Yönetmelik’te ise bu kavram şöyle ifade edilmiştir:

“Toplum içinde birlikte yaşamanın gerektirdiği sorumluluk duygusu ile davranarak iyi ahlak sahibi olduğunu göstermek, davranışları ile çevresine güven vermek, toplumca hoş karşılanmayan ve toplum değerlerine aykırı kötü alışkanlığı bulunmamak.”

Türkçeyi Yeterli Seviyede Bilmek

Yeterli seviyede Türkçe bilmek, 5 yıl vatandaşlık yoluyla ikamet almanın önemli bir şartıdır. Türkçenin hangi seviyede olması gerektiği ise Yönetmeliğin 15/1-e maddesinde şöyle belirtilmiştir:

“Toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek.”

Başvurucunun bu seviyede Türkçe bilip bilmediğini, mülakat komisyonu tespit eder. Fakat başvurucu dilerse Milli Eğitim Müdürlüklerinden yeterli seviyede Türkçe bildiğine dair belge temin ederek bu şartı sağlayabilir.

Geçim Sağlayacak Meslek veya Gelir Sahibi Olmak

Yabancı başvurucu Türkiye’de tek yaşıyor ise geçimini sağlayacak bir mesleğinin veya gelirinin bulunması gerekir. Eğer bakmakla yükümlü olduğu kişiler varsa bu kişilerin de geçimini sağlayacak meslek yahut gelire sahip olması gerekir. Herhangi bir işte çalışmayan veya geliri olmayan yabancı kişilere vatandaşlık verilmez.

Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Oluşturmamak

Yabancının 5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alabilmesi için milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel oluşturabilecek bir halinin bulunmaması gerekir. Bu duruma örnek vermek gerekirse terör faaliyetlerinde bulunma veya aracılık etme, uyuşturucu imal veya ticareti ile uğraşma, uyuşturucuya yönelik sevk ve nakliye işleriyle uğraşma, kaçakçılık yapma gibi durumlardan bahsedilebilir.

Türk vatandaşlığının kazanılabilmesi için yukarıdaki kriterlerin tamamı sağlanmalıdır. Aksi takdirde, vatandaşlık başvurusu reddedilir. Fakat 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında, vatandaşlık kazanma imkanı tanıyan birden fazla gerekçeye yer verilmiştir. Bunların tamamı, “Türk vatandaşlığı nasıl kazanılır” yazımızda bulunmaktadır.
 

Geçici Koruma Altındaki Yabancılar Türk Vatandaşlığına Başvurabilir mi?

Geçici koruma altındaki Suriyelilerin Türkiye’de kalış hakkı bulunmaktadır. Ancak geçici koruma kimlik belgesi ikamet izni yerine geçmez. Bu sebeple geçici koruma altındaki yabancıların Türk Vatandaşlığına başvuru hakkı bulunmamaktadır.

İkamet Yoluyla Vatandaşlık Başvurusu Nasıl Yapılır?

Yabancının ikamet yoluyla vatandaşlık başvurusunu Türkiye’de valiliğe, yurt dışında ise Türkiye temsilciliklerine yapması gerekmektedir. Yabancı ilk olarak ikamet hesaplamasının yapılması için yetkili makama dilekçe verecektir. Dilekçeyi alan yetkili makam yabancı hakkında genel bir değerlendirme yapacak ve beş yıllık kesintisiz ikamet süresini hesaplayacaktır. Yetkili makamın bu süredeki değerlendirmesi 2-3 ay sürebilmektedir. Yapılan değerlendirme sonucunda yabancının ikamet şartını sağladığı anlaşılırsa yabancı Türk Vatandaşlığı başvurusunda bulunabilecektir.

Yabancı, ikamet süresi hesaplandıktan sonra kanunda sayılan belgelerle birlikte Türk Vatandaşlığına başvuru yapabilecektir. Başvurudan sonra yetkili makam tarafından yabancıya bir başvuru numarası verilmektedir. Böylece yabancı hakkında tahkikat işlemleri başlanılacak ve başvurunun olumlu sonuçlanması halinde yabancı Türk vatandaşı olabilecektir.

İkamet Yoluyla Vatandaşlıkta Gerekli Evraklar Nelerdir?

Yabancı, ikamet hesaplaması için aşağıdaki belgelerle birlikte yetkili kuruma başvurmalıdır.

1. İkamet hesaplaması dilekçesi (2 Adet Olmalıdır)

2. İkamet İzninin Aslı ile Fotokopisi

3. Son Beş Yıldaki Bütün Pasaportlarının Ön Yüzünün 2 Adet Fotokopisi

4. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Uluslararası İş Gücü Genel Müdürlüğü) tarafından verilen 5 Yıl Çalıştığını Gösterir Belge

Yabancının ikamet hesaplamasının olumlu sonuçlanması halinde; aşağıdaki belgelerle birlikte vatandaşlığa başvurabilecektir.

1. VAT-3 Formundaki Dilekçe

2. Valilik Tarafından Verilen İkamet Hesaplamasının Orijinali

3. İkamet İzni Belgesi (Noter Tasdikli)

4. Yabancının hangi ülke vatandaşı olduğunu gösterir pasaport veya kimlik belgesi (Noter tasdikli)

5. Doğum Belgesi (Noter Tasdikli)

6. Medeni Hal Belgesi (Noter Tasdikli)

7. Evli ise Evlenme Belgesi ve Nüfus Kayıt Örneği (Noter Tasdikli)

8. Boşanmış ise Boşanma Kararı ve Evlenme Tarihini Gösterir Belge

9. Dul ise Eşine Ait Ölüm Belgesi

10. Sağlık Kurulu Raporu

11. SGK Gün Dökümü

12. Yerleşim Yeri Belgesi

13. 3 Adet Fotoğraf

14. Hizmet Bedeli Makbuzu

15. 18 Yaşından küçük reşit olmayan çocuklar da eklenecekse çocuklar için de aynı belgeler hazırlanmalıdır

16. T.C. Vatandaşı Olan 1. Ve 2. Derece Yakınına Ait Nüfus Kayıt Örneği

5 Yıl İkamet Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusu Aşamaları

5 yıl ikamet yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusunun çeşitli aşamaları vardır. Yabancıya vatandaşlık verilebilmesi için bu aşamaların tamamlanması gerekir. Bazı aşamaları başvurucunun gerçekleştirmesi gerekirken bazıları idare tarafından yürütülür.

Başvuruda bulunan kişi tarafından gerçekleştirilmesi gereken aşamalar, sırayla şu şekildedir:

• Vatandaşlık için aranan şartların eksiksiz olarak tamamlanması,

• Başvuru belgelerinin tam ve doğru biçimde hazır edilmesi,

• Hizmet bedelinin maliye veznesine yatırılması,

• Belgelerle birlikte valiliğe başvuru yapılması,

• Belgelerin eksik olması halinde tamamlanması,

• Mülakatın geçilmesidir.

İdarenin gerçekleştirdiği işlemler ise şu şekilde listelenebilir:

• Başvurunun alınması,

• Parmak izinin alınması ve taranması,

• İl tahkikatının tamamlanması,

• Belgelerin komisyona gönderilmesi,

• Evrakların genel müdürlüğe gönderilmesi,

• Ön incelemenin yapılması,

• İncelemenin tamamlanması,

• Arşiv araştırmasının yapılması,

• Araştırma değerlendirmesinin yapılması,

• Listeye eklenecekler bölümüne konulması,

• Listeye eklenmesi,

• Karar verilmesi.

Sayılan aşamaların her biri dikkatle yürütülmeli, idare tarafından atılacak adımların takibi yapılmalıdır. Böylelikle, süreçten netice alınması daha hızlı ve kolay hale gelir.

5 Yıl İkamet Yoluyla Vatandaşlık Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık başvurusu, ortalama 1 ila 3 yıl içinde sonuçlanır.

Fakat bu süre; idarenin yoğunluğuna, başvurucunun durumuna, belgelerin eksiksiz biçimde temin edilip edilmediğine göre daha uzun veya kısa zamana yayılabilir. Dolayısıyla, somut olayın şartlarına göre sürenin belirginleştiği söylenebilir.

Avukat İkamet Yoluyla Vatandaşlık Başvurusu Yapabilir mi?

Evet. Yabancının avukatı, yabancı adına ikamet yoluyla vatandaşlık başvurusunda bulunabilir.

5 Yıl İkamet Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık başvurusu, Komisyon tarafından çeşitli nedenlerle reddedilebilir. Bunların başında, Kanun’da aranan şartları başvurucunun taşımıyor olması gelir. Bunun dışında, özellikle belgelerde eksiklik olması veya başvuru sürecinin doğru işletilmemesi de talebin reddedilmesine neden olabilir.

Komisyon, yapacağı değerlendirme neticesinde vatandaşlık başvurusunu reddedecek olursa bu karar, başvurucuya tebliğ edilir. Bunun üzerine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde ret kararına itiraz edilebilir veya dava açılabilir.

İtiraz mercii Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü iken dava mercii ise idare mahkemeleridir. Fakat iki usulün de önem arz eden birçok detayı mevcuttur. Ret kararına karşı gündeme gelen itiraz ve iptal davasıyla ilgili bilinmesi gereken tüm detaylar, “Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası” yazımızda bulunmaktadır.

5 Yıl İkamet Yoluyla Vatandaşlık Kazanılmasında Eş ve Çocukların Durumu

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık kazanılmasının, eşin vatandaşlık durumuna herhangi bir etkisi olmaz. Dolayısıyla, eşin vatandaşlık durumu bu gelişmeden etkilenmez.

Çocuklar için ise durum farklıdır. İkamet ile vatandaşlık alan kişinin ergin olmayan çocuğu, diğer eşin muvafakati ile vatandaşlık kazanabilir. Eşin muvafakat etmemesi halinde, durum hakim tarafından karara bağlanır. Bunun için mutat meskenin bulunduğu yerdeki hakime müracaat edilir.

Anne ve babanın Türk olması durumunda, ergin olmayan çocuk da vatandaşlık kazanır. Eşlerden biri ölmüş ise veya velayet yalnızca birinde bulunuyorsa tek başına anne veya babanın vatandaşlığı çocuğa doğrudan etki eder. Eğer çocuk ergin ise anne veya babanın kazandığı vatandaşlık çocuğa etki etmez.

Çalışma İzni ile Vatandaşlık

Çalışma izni ile vatandaşlık kazanılması mümkündür. Ancak 5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık kazanma için öngörülen şartlar sağlanmalıdır. Bu doğrultuda, başvurucunun 5 yıldan beri kesintisiz olarak Türkiye’de çalışma izni ile bulunuyor olması gerekir. 5 yıllık süre, başvuru tarihinden itibaren geriye doğru olacak şekilde hesaplanır.